Cad é an Ciste Idirthréimhse Díreach?

Ciste is ea Ciste an AE um Idirbhliain Díreach (JTF) chun cabhrú le pobail aghaidh a thabhairt ar dhúshláin an aistrithe ghlais. I gcomhréir leis an gcuspóir maidir le neodracht aeráide an AE a bhaint amach faoi 2050 ar bhealach éifeachtach agus cothrom, mhol an Margadh Glas Eorpach Sásra Idirthréimhse Cóir, gan éinne a fhágáil taobh thiar de. Is é an JTF an chéad cholún den Mheicníocht Idirthréimhse Cóir agus cuirfidh sé tacaíocht ar fáil do na Ballstáit go léir.

Bunaithe faoi chuimsiú an bheartais chomhtháthaithe, beidh an JTF ina phríomhuirlis chun tacú leis na críocha is mó a mbíonn tionchar ag iarmhairtí sóisialta agus eacnamaíocha an aistrithe i dtreo na neodrachta aeráide. Tá JTF an AE ina chuid de Chreat Airgeadais Ilbhliantúil an AE (CAI) agus den ionstraim €750 billiún ‘AE na Chéad Ghlúin Eile’, clár téarnaimh an Aontais Eorpaigh mar fhreagairt ar an víreas Covid-19.

Beidh leithdháileadh de €19.2 billiún ag an JTF le dáileadh ar Bhallstáit an AE thar an tréimhse 2021-2027. Tá suas le €84.5 milliún leithdháilte ar Éirinn faoi Chiste Cóir-Idirthréimhse an AE agus déanfaidh Rialtas na hÉireann an maoiniú seo a mheaitseáil le hacmhainní an Státchiste freisin.

Infheisteoidh an ciste i dtionscadail ar leith a ghinfidh fostaíocht i dtionscail nach bhfuil chomh dian ar charbón agus a chuideoidh le hiomarcaíochtaí a ionsú de bharr laghdú ar mhéid nó dhúnadh na monarchana nó na monarchana reatha sna réigiúin. Áirítear leis na tacaíochtaí JTF infheistíocht i FBManna agus gnólachtaí nuathionscanta, taighde agus nuálaíocht, aistriú ardteicneolaíochtaí, fuinneamh glas inacmhainne, chomh maith le dícharbónú an iompair áitiúil. Tá sé seo chun cabhrú leis an bpróiseas fadtéarmach chun deireadh a chur le táirgeadh agus úsáid guail, ligníte, móna agus scealla ola de réir a chéile, nó chun tionscail dhiancharbóin a athrú.

Beidh an tacaíocht infheistíochta bunaithe ar na sainriachtanais infheistíochta arna sainaithint sna Pleananna Idirthréimhse Críche Críche mar atá dréachtaithe ag Ballstáit an AE agus i gclár InvestEU (2021 – 2027).

Réigiún amháin in Éirinn a mbeidh tionchar faoi leith ag polasaithe maolaithe aeráide air agus ag dícharbónú an gheilleagair áitiúil ná an réigiún Lár Tíre mar gheall ar láithreacht suntasach Bhord na Móna. Cruthóidh céimniú amach na móna do ghiniúint leictreachais agus do théamh tí dúshlán suntasach don mhargadh saothair áitiúil, go háirithe d’fhostaithe Bhord na Móna agus na gnóthaí a thacaíonn leis.

I dteannta le gníomhartha beartais an AE, bhunaigh Rialtas na hÉireann Ciste Cóir-Idirthréimhse na hÉireann 2020 agus Oifig an Choimisinéara um Idirbhliain Chóir. Is ciste €11 milliún é Ciste Just Transition 2020 chun cláir a athoiliúint d’oibrithe agus chun tacú le deiseanna fostaíochta i bhfiontair ghlasa sa réigiún Lár Tíre. Tá trí réimse fócais ag an gciste: fostaíocht agus fiontraíocht; oiliúint; agus trasdul pobail. Féadfaidh sé a bheith ina mhúnla do réimsí eile.

Pleananna Críche Idirbhliana

Chun rochtain a fháil ar an gCiste um Idirbhliain Chóir, ní mór do Bhallstáit an AE Pleananna Idirthréimhse Críche Críche a tháirgeadh agus a chur faoi bhráid an Choimisiúin Eorpaigh. Tabharfaidh na pleananna críche breac-chuntas ar na réigiúin agus na hearnálacha atá ag lorg maoinithe ó Chiste Idirthréimhse Cóir an AE. Áireofar sna pleananna na himpleachtaí eacnamaíocha, sóisialta agus comhshaoil ​​do na réigiúin as earnálacha gás ceaptha teasa a dhícharbónú. Thug na pleananna breac-chuntas ar amchlár an phróisis aistrithe atá beartaithe go dtí 2030, i dtéarmaí forbairt eacnamaíoch réigiúnach, oiliúint sa mhargadh saothair agus riachtanais athsciliú, agus cosaint an chomhshaoil. Ba cheart go soláthródh na pleananna príomhtháscairí feidhmíochta agus meicníochtaí rialachais freisin.

Cuireann Ardán an AE um Athrú Cóir tacaíocht theicniúil agus chomhairleach ar fáil do réigiúin agus do gheallsealbhóirí. Is é aidhm an ardáin cabhrú le réigiúin na tacaíochtaí AE atá ar fáil a dhíghlasáil agus cabhrú leis na réigiúin na cistí a ionsú.

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, seol ríomhphost chuig JTF@decc.gov.ie.